Weids

Hoe vertel je deze dagen dat je naar een museum bent geweest. Het mag weer, moet je daar dan bij zeggen. En: wat héérlijk dat dat weer mag. Of: het kan weer, wat iets beter is, maar nog steeds jeukerig. Gevolgd door een statement, of een mening. Dat het toch belachelijk was dat de Action gewoon open mocht, en de Ikea, maar dat de musea en de theaters niet eens meer genoemd werden in de persconferenties. Dat je als voetbalhooligan je goddelijke gang kon gaan, maar dat de musea enzovoorts. Ik heb daar hier allemaal geen zin meer in, hoe waar het ook mag wezen. Laat maar. Ik was naar het museum en dat was fijn, na al die tijd. Ik had het gemist.
Om kalm aan te beginnen had ik het dichtbij huis gezocht, in het Stedelijk Museum Alkmaar, waar de tentoonstelling Weids een beeld wil geven van het Noordhollands landschap, het landschap dat ik, nu ik er woon, vaak bewandel en dat ik zelf ook graag mag fotograferen. Een zaal vol polders, duinen, stolpen, koeien, molens, water en zeegezichten door een bont gezelschap vaak ook Noordhollandse kunstenaars. Jaap Min, Leo Gestel, Gerrit van Blaaderen, Henk van den Idsert, Edgar Fernhout, maar ook klassiekere meesters. Zoals ik zei, het was heerlijk om weer door een museumzaal te lopen, ik had het gemist, en nu ik er weer liep voelde ik dat des te beter.
Wat ik ook bijna gemist had was de film die in het kleine eerste zaaltje werd vertoond. Bij binnenkomst liep ik er weliswaar langs, maar omdat het zich net had gevuld met een gezelschap waarvan het mij coronatechnisch niet aansprak er tussen te gaan staan, gevaccineerd of niet, besloot ik het even over te slaan. Ook half in de veronderstelling dat het misschien een nietszeggend sfeerfilmpje zou zijn, met weeë muziek, om vast in de stemming te komen. Waarna ik het bijna vergat, omdat je er door alle pijlen en looprichtingen op de grond eigenlijk niet meer langs komt. Het zou jammer geweest zijn want de vertoonde film bleek zomaar het onbetwiste hoogtepunt van mijn bezoek. Westfriese Omloop, heette de film. Hij was van de mij verder onbekende Pé Okx, wat wel een heel coole naam is trouwens.
In 2010 begon ik met mijn oudste zoon aan een wandeling over de Westfriese Omringdijk, een monumentale, eeuwenoude dijk die zich na bijna 800 jaar nog altijd zo goed als intact zeer prominent om Westfriesland sluit. We zouden hem helemaal aflopen, mijn zoon en ik, maar er kwam van alles tussen, zoals dat gaat, en we bleven na één dagmars steken bij Schoorldam. Twee jaar later besloot ik een nieuwe poging te wagen met mijn jongste zoon, maar nu op de fiets. Om onderweg toch foto’s te kunnen maken zonder steeds zo hinderlijk af te moeten stappen, had ik een cameraatje op mijn stuur gemonteerd en drukte ik al fietsend zo af en toe recht naar voren af, wat bijzondere foto’s opleverde. Ook deze tocht bleef in de beginfase steken, we kwamen niet verder dan Alkmaar.
Ik vertel dit omdat Pé Okx met zijn film laat zien wat het oplevert als je zulke plannen goed uitdenkt, doorzet, en afmaakt. Ik vertel dit omdat ik jaloers ben op Pé Okx. Hij liep, in 2009 en 2010, iedere maand één dag over de dijk, van zonsopgang tot zonsondergang, weer of geen weer, en maakte elke 12 seconden een foto. Op internet vond ik later uit dat hij met een zelfgeknutseld karretje op pad ging, een soort rijdend statief. Na twaalf wandelingen had hij de hele dijk gehad, 126 km, en 40.000 foto’s gemaakt, die hij achter elkaar monteerde tot een stop motion film van drie kwartier. Een fascinerend, hypnotiserend beeld. Stilstaand, en toch bewegend. In vliegende vaart scheer je over die imposante dijk, die zich door het weids Noordhollands landschap slingert en kronkelt. Door weilanden, dorpen en steden, langs het IJsselmeer, polders, haven en industriegebied. Je ziet het licht worden en weer donker, de seizoenen veranderen. Er ligt sneeuw, of het mist, of de zon schijnt. Wolken jagen voort, veranderen van vorm, veranderen van kleur. De bomen zijn groen, de bomen zijn kaal. De tijd vliegt, de tijd staat stil. Er is geen tijd. Je gaat over een fietspad, over een grasdijk of een drukke autoweg. Fietsers, wandelaars, hardlopers schieten voorbij. Schapen lopen voor je uit. De paaltjes van de hekken links en rechts voeren een stroboscopisch ballet uit op de schitterende, speciaal gecomponeerde muziek. En je blijft kijken. Je blijft kijken, drie kwartier lang. En je denkt: verdomme, dit wil ik ook!

De tentoonstelling Weids, het Noordhollands landschap verbeeld is nog tot 22 augustus 2021 te zien in het Stedelijk Museum Alkmaar. Er moet tot nader order een tijdslot gereserveerd worden.