De hoorn des overvloeds

Alles waar ‘te’ voor staat is slecht, zei mijn moeder vroeger altijd. Behalve tevreden, liet ze er dan op volgen, om ons, mijn broertjes en mij, in te prenten dat we dát maar hadden te zijn: tevreden. Met wat wij hadden dus. En met wat wij kregen. Niet klagen en niet vragen. Ik vond het destijds natuurlijk een afgekloven dooddoener maar ik denk dat een groot deel van de generatie waar ik toe behoor met deze gedachte is grootgebracht.
Zo niet Generation Wealth, het deel van de mensheid dat fotografe Lauren Greenfield tot onderwerp heeft gekozen. The rich and famous, zogezegd, maar ook de mensen die dat zó graag óók willen zijn, of lijken, dat ze daar veel zo niet alles voor over hebben.
Generation Wealth is ook de titel van de tentoonstelling die ik bezoek in het Haags Fotomuseum. Twee zalen vol mensen die baden in weelde, of net doen alsof ze dat doen. Foto’s en dia’s met lange begeleidende teksten en uitgeschreven interviews met de gefotografeerden, die samen een beeld geven van het leven in rijkdom, in vanzelfsprekende rijkdom, met het vermeende recht op rijkdom. Het leven met de wens om rijk te zijn, te blijven, te lijken of te worden en de invloed die dat allemaal op je heeft. Of op je kinderen.
Ik begin er welgemoed aan, bereid mij open te stellen voor deze mij onbekende en moeilijk voor te stellen wereld, maar na een tijdje bekruipt me toch een ongemakkelijk gevoel. Want wat ik zie is lelijk. Ik zie lelijke huizen vol lelijk en smakeloos bezit, in lelijke, harde kleuren. De dure strijd tegen ouderdom of ingebeelde lelijkheid. Botox en operaties. Meisjes van vijf die in een seksueel getint rollenspel worden gedwongen, door hun ambitieuze moeders. Meisjes van veertien die hun neus laten perfectioneren, als verjaardagscadeau. Vrouwen met een strakgetrokken en opgeblazen hoofd waarvan ze denken dat dat nog jeugdige schoonheid uitstraalt. Vrouwen die al hun in jaren gespaarde geld uitgeven om hun billen en borsten en lippen te laten vergroten, verkleinen, vullen of liften omdat ze denken dat dat een succesvol leven betekent. Ik lees verhalen over drank en drugs en dure auto’s en de zucht naar altijd meer. En vooral zie ik lege blikken. En veel verveelde mensen. Heel veel verveelde en ontevreden mensen.
Ik sleep mij plichtsgetrouw naar het eind van de eerste zaal, maar dan meen ik het wel begrepen te hebben, de boodschap, en laat de rest van de beker, de hoorn des overvloeds, aan mij voorbij gaan. Vóór het mijn goede humeur bederft. Het is te erg. Het is te veel. Het ligt er te dik bovenop. Misschien ben ik nu het slachtoffer van mijn opvoeding, maar - en ik had nooit gedacht dat ik dit nog eens zou zeggen - het zou ook kunnen zijn dat mijn moeder toch gelijk had.

De tentoonstelling Generation Wealth van Lauren Greenfield is tot en met 3 februari 2019 te zien in het Haags Fotomuseum, en bestaat naast foto’s, dia’s en teksten uit een aantal korte films.